W przypadku przedsiębiorców prowadzących stacje ładowania pojazdów może pojawić się problem z ustaleniem, czy i jak należy ewidencjonować sprzedaż energii elektrycznej w sytuacji, gdy kupującym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności. Problematyczna w takim wypadku może być ewidencja sprzedaży energii elektrycznej przy pomocy kasy fiskalnej.
Sprzedaż energii elektrycznej a kasa fiskalna
Jak podaje art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Wskazany wyżej przepis określa zatem generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem podstawowym kryterium decydującym o obowiązku stosowania ewidencji za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń lub dokonywanych dostaw. Jeżeli nabywcą danej usługi lub danego towaru jest podmiot inny niż wymieniony w art. 111 ust. 1, to taka sprzedaż w ogóle nie jest objęta obowiązkiem ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej.
Obowiązek stosowania kasy fiskalnej dotyczy dokonywanej sprzedaży. Jak wynika z definicji zawartej w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Należy także podkreślić, że ustawa o VAT zawiera autonomiczną definicję nie tylko pojęcia sprzedaży, ale także towaru. Otóż zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. W rezultacie w zakresie pojęciowym dostawy towarów mieści się również czynność sprzedaży energii elektrycznej.
Zwolnienie z obowiązku stosowania kasy fiskalnej
Należy jednak pamiętać, że Minister Finansów został upoważniony do wydania rozporządzenia określającego przypadki, w których obowiązek stosowania kasy fiskalnej jest wyłączony. Aktualnie w tym zakresie obowiązuje Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2023 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Rozporządzenie to określa zwolnienia na czas określony niektórych grup podatników i niektórych czynności z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz warunki korzystania ze zwolnienia.
Zwolnienia określone w rozporządzeniu możemy podzielić na podmiotowe oraz przedmiotowe. Przedmiotem naszego zainteresowania będą zwolnienia przedmiotowe uregulowane w § 2 ust. 1 rozporządzenia, gdzie czytamy, że zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2024 roku, czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia. W myśl § 2 ust. 2 rozporządzenia w odniesieniu do niektórych czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się zgodnie z warunkami określonymi w tym załączniku.
W kontekście analizowanego przez nas problemu ewidencjonowania na kasie fiskalnej sprzedaży energii elektrycznej wskażmy, że w załączniku do rozporządzenia, stanowiącym wykaz czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania, w poz. 2 wskazano: PKWiU 35. Energia elektryczna, paliwa gazowe, para wodna, gorąca woda i powietrze do układów klimatyzacyjnych.
Z uwagi na fakt, że ww. przepis odnosi się do klasyfikacji PKWiU, wskażmy, że pod poz. 35.14.10.0 wymieniono Usługi związane z handlem energią elektryczną. Grupowanie to obejmuje:
- sprzedaż energii elektrycznej użytkownikom;
- usługi pośredników i agentów organizujących sprzedaż energii elektrycznej za pomocą systemów dystrybucji, obsługiwanych przez inne jednostki;
- usługi w zakresie wymiany mocy i zdolności przesyłowej energii elektrycznej.
Podatnik prowadzący działalność w powyższym zakresie będzie zatem zwolniony z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy pomocy kasy fiskalnej. Stanowisko to potwierdził Dyrektor KIS w interpretacji z 6 lipca 2023 roku (nr 0112-KDIL3.4012.319.2023.1.EW), wskazując, że sprzedaż energii elektrycznej osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej na stacjach ładowania pojazdów elektrycznych, sklasyfikowana pod kodem PKWiU 35.14.10.0, zwalnia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej z uwagi na treść § 2 ust. 1 rozporządzenia, w związku z poz. 2 załącznika do rozporządzenia.
Ewidencja sprzedaży energii elektrycznej fakturą
Na zakończenie zastanówmy się, czy osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej może żądać wystawienia faktury z tytułu nabytej energii elektrycznej. Po pierwsze zauważmy, że zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a ustawy o VAT obowiązek podatkowy z tytułu dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego powstaje w momencie wystawienia faktury.
Jak natomiast wynika z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. W rezultacie faktura jest obowiązkowa w przypadku dostawy energii elektrycznej na rzecz innego podatnika podatku VAT.
Natomiast w myśl art. 106b ust. 3 pkt 1 lit. a ustawy o VAT na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1 – z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 – jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.
Zasadniczo zatem osoba fizyczna w terminie 3 miesięcy może domagać się wystawienia faktury od sprzedawcy (jest to obowiązek odrębny od konieczności wystawienia paragonu z kasy fiskalnej). Należy jednak zwrócić uwagę, że wyjątkiem jest przypadek, gdy obowiązek podatkowy powstaje na zasadach określonych w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT.
Oznacza to, że dostawa towaru w postaci energii elektrycznej nie podlega obligatoryjnemu fakturowaniu, nawet jeżeli konsument (osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej) zgłosi takie żądanie.
Z przedstawionych regulacji wynika zatem, że w przypadku sprzedaży energii elektrycznej na stacjach ładowania pojazdów, na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, sprzedawca nie ma obowiązku ani wystawiania paragonu fiskalnego przy pomocy kasy rejestrującej, ani wystawiania faktury na żądanie nabywcy.
